ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANΘΡΩΠΟΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ
Αντικείμενο Εργαστηρίου
Η Ανθρωποοικολογία ορίζεται ως «η μελέτη του φυσικού, πολιτισμικού, οικονομικού, κοινωνικού και αισθητικού περιβάλλοντος των ανθρώπων από τη γέννηση μέχρι το θάνατο». Ως βασική αποστολή της Ανθρωποοικολογίας ορίζεται η βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Ως εκ τούτου, αντικείμενο του Εργαστηρίου της Ανθρωποοικολογίας είναι η ανάπτυξη ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων με θεματικό κέντρο την επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας. Το Εργαστήριο εξυπηρετεί τα παρακάτω ερευνητικά αντικείμενα:
- Οικιακή Οικονομία
- Βιωσιμότητα και Ποιότητα Ζωής της Οικογένειας
- Φυσικό Περιβάλλον και Οικολογία
- Ανθρωπογενές και Δομημένο Περιβάλλον
- Βιώσιμη διατροφή του Ανθρώπου
- Επισιτιστική ασφάλεια, κύκλος αξίας και σπατάλη τροφίμων
- Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία
- Συμμετοχική Ανάπτυξη
- Οικιακή Τεχνολογία
Πιο συγκεκριμένα, το Εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας. έχει ως αποστολή:
- Την κάλυψη σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο εκπαιδευτικών, διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών σε θέματα που εμπίπτουν στα αντικείμενα δραστηριότητας του Εργαστηρίου όπως αυτά προσδιορίζονται παραπάνω.
- Τη συνεργασία με Κέντρα Ερευνών, Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, καθώς και με αναγνωρισμένους επιστήμονες της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα και στοχοθεσίες που συμπίπτουν, συμβαδίζουν ή αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνες του Εργαστηρίου.
- Τη διοργάνωση επιστημονικών Διαλέξεων, Ημερίδων, Σεμιναρίων, Συνεδρίων και άλλων επιστημονικών δράσεων, τη συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις, την πραγματοποίηση δημοσιεύσεων και εκδόσεων και την πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων.
- Την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων σε όλα τα συναφή πεδία της επιστημονικής του περιοχής, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα εργαστήρια, μέλη ΔΕΠ, Τμήματα του Πανεπιστημίου, ή άλλα εκπαιδευτικά, επιστημονικά, ή ερευνητικά Ιδρύματα, καθώς και δημόσιους ή ιδιωτικούς Φορείς και Οργανισμούς της ημεδαπής και αλλοδαπής.
- Τη σύνδεση του εργαστηρίου με φορείς της τοπικής κοινωνίας με σκοπό την ευαισθητοποίηση σε θέματα Ανθρωποοικολογίας καθώς και την προαγωγή των ευρύτερων επιστημονικών του στόχων και την αλληλεπίδραση και ανταποδοτικότητα με την κοινωνία.
Αναγκαιότητα - Σκοπιμότητα Εργαστηρίου
Η εποχή που διανύουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη και η έρευνα σε θέματα που αφορούν την επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας κρίνεται εξαιρετικά σημαντική και απαραίτητη. Από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο άνθρωπος κατάφερε μέσα σε μόλις 60 χρόνια να ρυπάνει και να εξαντλήσει τα 2/3 των οικολογικών συστημάτων του πλανήτη από τα οποία εξαρτάται η ζωή. Τα τελευταία 60 χρόνια διπλασιάστηκε ο πληθυσμός της Γης, τριπλασιάστηκε η κατανάλωση τροφής και νερού και τετραπλασιάστηκε η χρησιμοποίηση ορυκτών καυσίμων. Κανένα άλλο είδος δεν έχει αλλάξει το φυσικό τοπίο της Γης με τον τρόπο που το έχουν κάνει οι άνθρωποι. Ο αντίκτυπος της ανθρωπότητας στον πλανήτη είναι τόσο έντονος και εξαντλητικός για τη βιόσφαιρα, που οι ειδικοί ονόμασαν τη γεωλογική εποχή που διανύουμε ως Ανθρωπόκαινο εποχή.
Η Ανθρωποοικολογία, λοιπόν, αποτελεί ένα σύνθετο ακαδημαϊκό αντικείμενο το οποίο μελετά τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού, κοινωνικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Διερευνά, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι και οι ανθρώπινες κοινωνίες αλληλεπιδρούν με τη φύση και το περιβάλλον τους.
Η έρευνα σε θέματα Ανθρωποοικολογίας θα συνεισφέρει στην αναγνώριση και μελέτη των παραπάνω προβλημάτων και της επίδρασης του ανθρώπου στο κοινωνικό, φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον του, θα εξετάσει τις ρίζες των προβλημάτων αυτών και θα προτείνει βιώσιμες μελλοντικές λύσεις
Επιπλέον, το Εργαστήριο Ανθρωποικολογίας αποτελεί το συνδετικό κρίκο του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης με το προϋπάρχον, ιδρυτικό του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η πρώτη που χρησιμοποίησε τον όρο «Ανθρωποοικολογία» το 1909 ήταν η Ellen Swallow Richards, η πρώτη πρόεδρος της American Home Economics Association. Στις μέρες μας, υπάρχει μια πολύ ισχυρή σχέση ανάμεσα στην Οικιακή Οικονομία και την Ανθρωποοικολογία, καθώς η δεύτερη θεωρείται ως μετεξέλιξη της πρώτης από μια μεγάλη μερίδα ακαδημαϊκών. Κομβικό χρονικό σημείο για τη σχέση της Ανθρωποοικολογίας με την Οικιακή Οικονομία είναι το 1969, όταν το College of Home Economics στο Πανεπιστήμιο Cornell μετονομάζεται σε College of Human Ecology. Το 1970 πραγματοποιείται η αντίστοιχη μετονομασία στο Michigan State University, επίσης στις Η.Π.Α.
Στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο δεν υπάρχουν αντίστοιχα εργαστήρια που θεραπεύουν τα αντικείμενα αυτά. Ομοίως, σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια τα εργαστήρια που ασχολούνται με τη διεπιστημονική έρευνα της Ανθρωποοικολογίας είναι ολιγάριθμα.
Διεθνής Τάση
Διεθνώς υπάρχουν καθιερωμένες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δράσεις σε θέματα Ανθρωποοικολογίας. Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα παγκοσμίως μελετούν την Ανθρωποοιολογία, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Σήμερα, η επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας βρίσκει ως κύριο εκφραστή της τα πανεπιστημιακά ιδρύματα των Η.Π.Α. και κυρίως τα Πανεπιστήμια Cornell, Wisconsin, Rutgers και Michigan State. Στην Ευρώπη, η επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας θεραπεύεται στο Πανεπιστήμιο Lund, το οποίο αποτελεί το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο της Σουηδίας. Επιστημονικά περιοδικά υψηλού κύρους τα οποία δημοσιεύουν άρθρα σε θέματα Ανθρωποοικολογίας είναι τα Human Ecology: An Interdisciplinary Journal του εκδοτικού οίκου Springer και το Human Ecology Review το οποίο αποτελεί το επίσημο περιοδικό της Society for Human Ecology.
Βιωσιμότητα και Προοπτικές Ανάπτυξης
Το Εργαστήριο, σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, θα ακολουθήσει συγκεκριμένο πλάνο ενεργειών που θα περιλαμβάνει τα παρακάτω:
- Οργάνωση και συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια, ημερίδες και αντίστοιχες διοργανώσεις (εντός και εκτός Ελλάδας) σε θεματικές που εμπίπτουν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Εργαστηρίου.
- Προετοιμασία ερευνητικών συνεργασιών σε καινοτόμες θεματικές, με στόχο την υποβολή τους σε φορείς για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης.
- Συμμετοχή των μελών του εργαστηρίου σε ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλα Τμήματα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
- Συμμετοχή των μελών του εργαστηρίου σε προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Για την υλοποίηση των παραπάνω ενεργειών, το Εργαστήριο θα χρησιμοποιεί εν μέρει την υφιστάμενη υποδομή του Τμήματος, ενώ παράλληλα δύναται να προβεί στην απόκτηση νέου τεχνολογικού εξοπλισμού συμβάλλοντας στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και οι ερευνητές του Εργαστηρίου θα έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να βοηθηθούν και να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Το Εργαστήριο θα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις κατά νόμο διαδικασίες. Το κόστος λειτουργίας του Εργαστηρίου θα αφορά στην υποστήριξη συναφών μαθημάτων, εργαστηριακών δραστηριοτήτων, πτυχιακών και διπλωματικών εργασιών, διδακτορικών διατριβών, εξυπηρέτησης του Τμήματος και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις ερευνητικές δραστηριότητες, το Εργαστήριο θα επιδιώκει την εμπλοκή του σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά ερευνητικά Προγράμματα, από τα οποία αναμένεται να καλύπτει μέρος των δαπανών του. Επίσης, θα διενεργεί αξιολογήσεις βιωσιμότητας, πιστοποιήσεις βιώσιμων πρακτικών σε επιχειρήσεις, μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και θα επιδιώκει ανάληψη πάσης φύσεως σχετικών με τα αντικείμενα του εργαστηρίου μελετών.
Δυνητικές Συνέργειες με άλλα Εργαστήρια
Το Εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας αποτελεί το αρχαιότερο εργαστήριο του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και δύναται να αναπτύξει συνεργασίες με όλα τα υπόλοιπα Εργαστήρια του Τμήματος και του Πανεπιστημίου στο πλαίσιο διερεύνησης της σχέσης ανάμεσα στις ανθρώπινες κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον στο πλαίσιο των πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης.