Ο ρόλος της Οικογένειας στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Προπτυχιακό | 6ο εξάμηνο | Επιλογής | ΓΕ6100

Πιστωτικές Μονάδες Μαθήματος ECTS: 5 

Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας Μαθήματος: 3   

Τύπος Μαθήματος: Γενικού Υποβάθρου

Γλώσσα Διδασκαλία και Εξετάσεων: Ελληνική

Για τους φοιτητές Erasmus υπάρχει η δυνατότητα για παράδοση εργασιών και εξέταση στην αγγλική.

Περιγραφή

Το μάθημα αυτό επικεντρώνεται στην εξέταση της επίδρασης χαρακτηριστικών της οικογένειας σε διάφορες εκφάνσεις της ανάπτυξης του παιδιού. Το μάθημα τονίζει τις πρακτικές επιπτώσεις του τρόπου λειτουργίας της οικογένειας στην ψυχοκοινωνική ανθεκτικότητα των μελών της καθώς και τις παρεμβάσεις για την υποστήριξη ευάλωτων οικογενειών. Τα παρακάτω θέματα αναπτύσσονται στο πλαίσιο του μαθήματος: οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας, γονεϊκή τυπολογία, ποιότητα οικογενειακής ζωής, κοινωνική αποδοχή και απόρριψη, φιλία, αδελφικές σχέσεις, αναπηρία στην οικογένεια, γονεϊκή εμπλοκή και ανάπτυξη παιδιού. Στο πλαίσιο του μαθήματος συζητούνται παραδοσιακές και σύγχρονες θεωρίες και έρευνα σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού και της οικογένειας όπως η Θεωρία του Δεσμού, προσεγγίσεις σχετικά με τους τρόπους διαπαιδαγώγησης των παιδιών, πατρότητα και μητρότητα, μεταβάσεις στην οικογενειακή ζωή, πηγές κοινωνικοποίησης στην οικογένεια, αδελφικός δεσμός, συμμαθητές και δάσκαλοι.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Το μάθημα αποσκοπεί στο να συμβάλει στην ανάπτυξη της γνώσης και κατανόησης γύρω από θέματα που αφορούν στα χαρακτηριστικά της οικογένειας τα οποία επηρεάζουν τη γνωστική, γλωσσική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού με και χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Με την επιτυχή περάτωση της περιόδου μάθησης για το συγκεκριμένο μάθημα οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση να:

• αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τις βασικές αρχές των θεωρητικών προσεγγίσεων που διασαφηνίζουν εννοιολογικά το ρόλο της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού εξηγώντας την επίδραση παραγόντων όπως είναι η γονεϊκή αυτεπάρκεια, και τυπολογία, η γονεϊκή εμπλοκή, οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας κα.
• διακρίνουν και να εξηγούν τις δυνατότητες και τις δυσκολίες των παιδιών σε διαφορετικά οικογενειακά πλαίσια
• εξετάζουν και να αξιολογούν τους μηχανισμούς διαμέσου των οποίων ο τρόπος λειτουργίας της οικογένειας επιδρά στην ανάπτυξη του παιδιού
• εξετάζουν και να αξιολογούν κριτικά εμπειρικά ευρήματα που αφορούν στο ρόλο της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού
• κατανοούν και να αξιολογούν εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για την υποστήριξη της οικογένειας
• συνεργάζονται και να συμβάλουν ουσιαστικά στο πλαίσιο ομαδικών δραστηριοτήτων
• διαχειρίζονται εποικοδομητικά την αυτοτελή μελέτη μέσα από τη χρήση των πολλαπλών πηγών πληροφόρησης.

Γενικές Ικανότητες

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι - Αξιολόγηση 

Τρόπος Παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο, προβολή εκπαιδευτικών ταινιών, βιωματικές ασκήσεις σε μικρές ομάδες, μελέτες περίπτωσης, μελέτη και επεξεργασία βασικής επιστημονικής αρθρογραφίας.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών: Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

Οργάνωση Διδασκαλίας:

 Αξιολόγηση Φοιτητών:

Η γλώσσα αξιολόγησης των φοιτητών στο πλαίσιο του μαθήματος είναι η Ελληνική, ενώ για τους φοιτητές Erasmus η γλώσσα αξιολόγησης είναι η Αγγλική.
Οι φοιτητές αξιολογούνται με (α) γραπτή εξέταση (100% του τελικού βαθμού) ή (β) γραπτή εξέταση (80% του τελικού βαθμού) και εργασία (20% του τελικού βαθμού). Οι φοιτητές Erasmus αξιολογούνται με εργασία (100% του τελικού βαθμού).
Η γραπτή εξέταση περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών και ερωτήσεις σύντομης απάντησης που αναφέρονται είτε στη θεωρία είτε σε μελέτες περίπτωσης.
Η εργασία περιλαμβάνει σύντομη γραπτή αναφορά 600 έως 800 λέξεων και προφορική παρουσίαση στην τάξη επιστημονικού άρθρου σχετικού με το περιεχόμενο του μαθήματος.
Η εργασία για τους φοιτητές Erasmus περιλαμβάνει σύντομη γραπτή βιβλιογραφική ανασκόπηση 3000- 3500 λέξεων θέματος δικής τους επιλογής από προτεινόμενα θέματα από το χώρο της ψυχολογίας της μάθησης και της επικοινωνίας καθώς και προφορική παρουσίαση στην τάξη.
Οι μέθοδοι και τα κριτήρια αξιολόγησης των φοιτητών αναφέρονται αναλυτικά στην ηλεκτρονική τάξη του μαθήματος στην οποία έχουν πρόσβαση όλοι οι φοιτητές

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

• Κυπριανός, Κ. (2007). Παιδί, οικογένεια, κοινωνία: ιστορία της προσχολικής αγωγής από τις απαρχές έως τις μέρες μας. Αθήνα: Gutenberg.
• Τάνταρος, Σ. (επιμ.) (2011). Δυσκολίες μάθησης: αναπτυξιακές, εκπαιδευτικές και κλινικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Πεδίο.
• Τάνταρος, Σ. (επιμ.) (2011). Ανθρώπινη ανάπτυξη και οικογένεια. Αθήνα: Πεδίο.
• Φθενάκης, Β. (2017). Η οικογένεια ως χώρος μάθησης. Αθήνα: Πατάκης.

• Bengtson, V. L. et al. (eds.) (2005). Sourcebook of family theory & research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Craig, W. (ed.) (2005). Childhood social development: the essential readings. Malden, MA: Blackwell.
• Dunn, J. (2006). Children's friendships: the beginnings of intimacy. UK: Blackwell Publishing.

• Ψυχολογία
• Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση
• Επιστήμες Αγωγής
• Παιδαγωγική Επιθεώρηση
• Έρευνα στην Εκπαίδευση
• Διάλογοι! Θεωρία & Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης
• Επιθεώρηση Συμβουλευτικής & Προσανατολισμού
• Παιδαγωγικός Λόγος

Ψυχολογία της Οικογένειας

Προπτυχιακό | 6ο εξάμηνο | Επιλογής | ΓΕ5400

Πιστωτικές Μονάδες Μαθήματος ECTS: 5 

Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας Μαθήματος: 3   

Τύπος Μαθήματος: Μάθημα Γενικού Υποβάθρου

Γλώσσα Διδασκαλία και Εξετάσεων: Ελληνική

Για τους φοιτητές Erasmus υπάρχει η δυνατότητα για παράδοση εργασιών και εξέταση στην αγγλική.

Περιγραφή

Βασικές έννοιες και όροι που σχετίζονται με τα οικογενειακά συστήματα. Είδη, στάδια ανάπτυξης, δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της οικογένειας. Ψυχολογική διάσταση της οικογένειας: σχηματισμός και φθορά της σχέσης του ζευγαριού, χωρισμός, διαζύγιο, υιοθεσία, δεύτεροι γάμοι και μικτές οικογένειες, απώλεια και πένθος. Τυπολογία των γονέων και ο ρόλος της στην ανάπτυξη των παιδιών. Θεωρητικές προσεγγίσεις και τεχνικές θεραπείας της οικογένειας: Ψυχοθεραπεία, Οικογενειακή θεραπεία, Δομική θεραπεία, Στρατηγική θεραπεία, Βιωματική Οικογενειακή Θεραπεία, Θεραπευτική Σχολή του Μιλάνου. Στο πλαίσιο του μαθήματος πραγματοποιούνται βιωματικές ασκήσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση των φοιτητών σε θέματα προσωπικής ανάπτυξης και στην εξοικείωσή τους με τις διάφορες τεχνικές θεραπείας της οικογένειας.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται να:

• έχουν κατανοήσει βασικές έννοιες που σχετίζονται με τη λειτουργία και τα χαρακτηριστικά της οικογένειας
• έχουν αποκτήσει γνώση των διαφόρων παραγόντων που σχετίζονται με το σχηματισμό και τη φθορά της σχέσης, το χωρισμό, το διαζύγιο, την απώλεια και το πένθος και τους δεύτερους γάμους
• έχουν κατανοήσει το ρόλο της τυπολογίας των γονέων στην ανάπτυξη των παιδιών
• έχουν κατανοήσει τις διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις της οικογένειας
• έχουν εξοικειωθεί με διάφορες τεχνικές θεραπείας της οικογένειας μέσα από ανάλογες βιωματικές ασκήσεις

Γενικές Ικανότητες

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Λήψη αποφάσεων
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι - Αξιολόγηση 

Τρόπος Παράδοσης:  Δια ζώσης διδασκαλία, προβολή εκπαιδευτικών ταινιών, μελέτη βασικής επιστημονικής βιβλιογραφίας

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών:Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία

Οργάνωση Διδασκαλίας:

 Αξιολόγηση Φοιτητών:

Οι φοιτητές αξιολογούνται με: α) γραπτή εξέταση (100%) του τελικού βαθμού, ή β) γραπτή εξέταση (80% του τελικού βαθμού) και εργασία (20% του τελικού βαθμού) ή δύο προόδους (50% του τελικού βαθμού η κάθε μία) ή δύο προόδους (40% του τελικού βαθμού η κάθε μία) και εργασία (20% του τελικού βαθμού).
Η γραπτή εξέταση περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, ερωτήσεις κλειστού τύπου, ερωτήσεις σύντομης απάντησης και ερωτήσεις κριτικής ανάπτυξης θεμάτων σχετικών με το περιεχόμενο του μαθήματος.
Η εργασία περιλαμβάνει σύντομη γραπτή ( 600 έως 800 λέξεις) και προφορική παρουσίαση ενός επιστημονικού άρθρου σχετικού με το περιεχόμενο του μαθήματος.
Η εργασία για τους φοιτητές Erasmus περιλαμβάνει γραπτή παρουσίαση 3000-3500 λέξεων ενός θέματος σχετικού με το περιεχόμενο του μαθήματος, με βάση βιβλιογραφική ανασκόπηση.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

• Γεωργίου, Στ. (2012). Ψυχολογία των οικογενειακών συστημάτων. Αθήνα: Διάδραση
• Τhoburn, J. W., & Sexton, T.L. (2015). Family Psychology: Theory, research and practice: West port, USA:ABC-CLIO
• Τσιάντης, Γ. (1993). Ψυχική υγεία του παιδιού και της οικογένειας. Αθήνα: Καστανιώτης
• Παπαδιώτου-Αθανασίου, Β. (2000). Οικογένεια και όρια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

• Ψυχολογία
• Επιστήμες Αγωγής
• Παιδαγωγική Επιθεώρηση
• Journal of Family Psychology
• Marriage and Family Review

Δυσκολίες Προσαρμογής στο Σχολείο και την Οικογένεια

Προπτυχιακό | 6ο εξάμηνο | Επιλογής | ΓΕ4900

Πιστωτικές Μονάδες Μαθήματος ECTS: 5 

Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας Μαθήματος: 3   

Τύπος Μαθήματος: Μάθημα Γενικού Υποβάθρου

Γλώσσα Διδασκαλία και Εξετάσεων: Ελληνική

Για τους φοιτητές Erasmus υπάρχει η δυνατότητα για παράδοση εργασιών και εξέταση στην αγγλική.

Περιγραφή

Στο πλαίσιο του μαθήματος θα ανασκοπηθεί η θεωρία και η έρευνα γύρω από τα προβλήματα συμπεριφοράς σε παιδιά και εφήβους. Επιπλέον, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην εξέταση και κριτική αξιολόγηση πρακτικών μεθόδων και στρατηγικών για τη βελτίωση της συμπεριφοράς και την ενίσχυση των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών και εφήβων στο σχολείο και την οικογένεια. Οι ενότητες του μαθήματος είναι οι παρακάτω: Εννοιολογικές διασαφήσεις, κριτήρια αξιολόγησης των προβλημάτων συμπεριφοράς, αιτιολογικές θεωρίες, ταξινομικά συστήματα, συναισθηματικές διαταραχές, σχολικός εκφοβισμός, επιθετικότητα και θυμός, οικολογική αντίληψη της συμπεριφοράς, αξιολόγηση προβλημάτων συμπεριφοράς, ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας στην αντιμετώπιση των δυσκολιών στη συμπεριφορά, ανάλυση της συμπεριφοράς, σχολική διαμεσολάβηση, επίλυση προβλήματος, κλίμα της τάξης, Συναισθηματική Νοημοσύνη, επικοινωνία, η φιλία και η επίδρασή της στη συμπεριφορά παιδιών και εφήβων, ανάπτυξη της φιλίας στο σχολικό περιβάλλον, συμβουλευτική και υποστήριξη οικογένειας, ανάπτυξη μεθόδων επικοινωνίας ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Σκοπός του μαθήματος είναι να ενημερώσει τους φοιτητές σε θέματα που αφορούν σε αποτελεσματικές πρακτικές ανίχνευσης, αξιολόγησης και αντιμετώπισης προβλημάτων συμπεριφοράς και συναισθηματικών δυσκολιών παιδιών και εφήβων στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον. Με την επιτυχή περάτωση της περιόδου μάθησης για το συγκεκριμένο μάθημα οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση να:

• αντιλαμβάνονται και να εκτιμούν τη δυσκολία στον ορισμό των προβλημάτων συμπεριφοράς και πώς ο τρόπος που ορίζονται τα προβλήματα συμπεριφοράς επηρεάζει το είδος των στρατηγικών πρόληψης, παρέμβασης και υποστήριξης στο σχολείο και την οικογένεια
• εκτιμούν τη σχέση μεταξύ της πρόληψης, της αναγνώρισης και της έγκαιρης παρέμβασης
• κατανοούν την αλληλεξάρτηση παραγόντων που εξηγούν τα προβλήματα συμπεριφοράς
• εξετάζουν τις ψυχολογικές θεωρίες που ερμηνεύουν την ανάπτυξη της συμπεριφοράς
• κατανοούν τη συμπεριφορά και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη μέσα από μία συστημική και οικολογική προσέγγιση
• αναγνωρίζουν και να εκτιμούν τους προστατευτικούς παράγοντες στην ανάπτυξη της ψυχοκοινωνικής ανθεκτικότητας των παιδιών και εφήβων
• κατανοούν και να εκτιμούν τη σπουδαιότητα της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ οικογένειας, σχολείου και κοινότητας στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών δυσκολιών και των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών και των νέων
• αξιολογούν κατάλληλες μεθόδους αναγνώρισης και αντιμετώπισης προβλημάτων συμπεριφοράς στο σχολείο και την οικογένεια
• σχεδιάζουν εκπαιδευτικές παρεμβάσεις χρησιμοποιώντας γνωστικές, συμπεριφορικές και οικοσυστημικές τεχνικές
• αυτο-αξιολογούνται και να αναπτύσσουν κριτική σκέψη
• συνεργάζονται στο πλαίσιο ομάδας
• παίρνουν αποφάσεις και να λύνουν προβλήματα που σχετίζονται με την υποστήριξη μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο και την οικογένεια

Γενικές Ικανότητες

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι - Αξιολόγηση 

Τρόπος Παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο, προβολή εκπαιδευτικών ταινιών, βιωματικές ασκήσεις σε μικρές ομάδες, μελέτες περίπτωσης, μελέτη και επεξεργασία βασικής επιστημονικής αρθρογραφίας, επισκέψεις σε δομές εκπαίδευσης νέων με μαθησιακές δυσκολίες.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών:Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

Οργάνωση Διδασκαλίας:

 Αξιολόγηση Φοιτητών:

Η γλώσσα αξιολόγησης των φοιτητών στο πλαίσιο του μαθήματος είναι η Ελληνική, ενώ για τους φοιτητές Erasmus η γλώσσα αξιολόγησης είναι η Αγγλική.
Οι φοιτητές αξιολογούνται με (α) γραπτή εξέταση (100% του τελικού βαθμού) ή (β) γραπτή εξέταση (80% του τελικού βαθμού) και εργασία (20% του τελικού βαθμού). Οι φοιτητές Erasmus αξιολογούνται με εργασία (100% του τελικού βαθμού).
Η γραπτή εξέταση περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών και ερωτήσεις σύντομης απάντησης που αναφέρονται είτε στη θεωρία είτε σε μελέτες περίπτωσης.
Η εργασία περιλαμβάνει σύντομη γραπτή αναφορά 600 έως 800 λέξεων και προφορική παρουσίαση στην τάξη επιστημονικού άρθρου σχετικού με το περιεχόμενο του μαθήματος.
Η εργασία για τους φοιτητές Erasmus περιλαμβάνει σύντομη γραπτή βιβλιογραφική ανασκόπηση 3000- 3500 λέξεων θέματος δικής τους επιλογής από προτεινόμενα θέματα από το χώρο της ψυχολογίας της μάθησης και της επικοινωνίας καθώς και προφορική παρουσίαση στην τάξη.
Οι μέθοδοι και τα κριτήρια αξιολόγησης των φοιτητών αναφέρονται αναλυτικά στην ηλεκτρονική τάξη του μαθήματος στην οποία έχουν πρόσβαση όλοι οι φοιτητές.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

• Dowling, E. & Osborne, E. (2001). Η οικογένεια και το σχολείο: μια συστηματική προσέγγιση από κοινού σε παιδιά με προβλήματα. Αθήνα : Gutenberg (Mετάφραση Ι. Μπίμπου – Νάκου).
• Sutton, C. (2003). Προβλήματα συμπεριφοράς παιδιών και εφήβων: μια διεπιστημονική προσέγγιση αξιολόγησης και παρέμβασης. Αθήνα: Σαββάλας (Mετάφραση Π. Ψαρράκη, Επιμέλεια Μ. Παυλίδου).
• Χρηστάκης, Κ. (2012). Το παιδί και ο έφηβος στην οικογένεια και στο σχολείο: θεωρητική και πρακτική προσέγγιση. Αθήνα: Γρηγόρης.

• Cross, M. (2004). Children with emotional and behavioural difficulties and communication problems: there is always a reason. London New York: Jessica Kingsley Publishers.
• Mennuti, R. B., Freeman, A. & Christner, R. W. (2006). Cognitive-behavioral interventions in educational settings: a handbook for practice. New York London: Routledge.
• Rice, F. P. (1997). Child and adolescent development. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

• Ψυχολογία
• Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση
• Επιστήμες Αγωγής
• Παιδαγωγική Επιθεώρηση
• Έρευνα στην Εκπαίδευση
• Διάλογοι! Θεωρία & Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης
• Επιθεώρηση Συμβουλευτικής & Προσανατολισμού
• Παιδαγωγικός Λόγος